Çocukluk çağındaki kanser vakalarının yaklaşık %50’sini lösemiler oluşturuyor ve bu nedenle lösemi, çocuklarda en sık görülen kanser türü olarak ilk sırada yer alıyor. Lösemiler, hücre türlerine göre temel olarak Akut Lenfoblastik Lösemi (ALL) ve Akut Myeloblastik Lösemi (AML) olmak üzere iki ana gruba ayrılıyor ve her biri kendi içinde alt gruplara ayrılabiliyor. Türkiye’de her yıl yaklaşık 1500 çocukta lösemi vakası bildiriliyor.
Lösemi, kemik iliğinde kan hücrelerinin anormal ve aşırı üretildiği bir kanser türüdür. Bu hastalık, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı direnci azaltır ve farklı belirtilerle kendini gösterir. Lösemi, akut (hızlı seyreden) ve kronik (yavaş ilerleyen) olmak üzere iki ana tipe ayrılır. Akut lösemi hızlı ilerlediği için tedavi edilmezse ölümcül olabilirken, kronik lösemi daha yavaş seyredebilir ve kontrol altına alınabilir.
Löseminin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlıklar, benzen, radyasyon ve böcek ilaçları gibi kimyasal maddelere maruz kalma, bazı viral enfeksiyonlar ve kalıtsal hastalıklar gibi faktörlerin birlikte etkili olduğu düşünülmektedir. Lösemi her yaşta görülebilmekle birlikte, çocukluk çağında özellikle 2-5 yaş aralığında sıkça ortaya çıkarken, 1 yaşın altında ve 10 yaşın üzerindeki vakalarda tedaviye yanıtın daha düşük olduğu biliniyor.
Lösemilerde evreleme genellikle solid (katı) tümörlerde olduğu gibi yapılmaz. Hastalık çoğunlukla “akut” veya “kronik” sınıflandırmasıyla değerlendirilir. Akut lösemide kemik iliği ve kan dolaşımına yayılım oranı dikkate alınırken; kronik lösemide hastalığın ilerleme hızı, kemik iliği tutulumu ve organ yayılımı gibi faktörler göz önünde bulundurulur.
Löseminin belirtileri diğer kemik iliği hastalıklarının belirtileriyle benzerlik gösterir. En sık görülen belirtiler şunlardır:
Halsizlik, solgunluk ve nefes darlığı (kansızlığa bağlı)
Enfeksiyonlara yatkınlık (bağışıklık sisteminin zayıflaması)
Burun ve diş eti kanamaları, cilt altı kanamalar, morluklar
İştah kaybı, kilo kaybı, gece terlemeleri ve ateşli enfeksiyonlar
Kas ve kemik ağrıları, lenf bezlerinde şişlikler
Diş etlerinde ve karın bölgesinde şişlikler
Çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık %30’unu oluşturan lösemi, özellikle 2-5 yaş ve 5-10 yaş arasındaki çocuklarda daha sık görülür. Yeni doğan bebekler, ilk 6-8 ay anne sütünden aldıkları bağışıklık ile korunurken, 2 yaşından sonra kendi bağışıklık sistemini geliştirirler. Raşitizm ve buna bağlı gelişen D vitamini eksikliği lösemi riskini artırabilir. Bu nedenle çocukların uygun saatlerde güneşe çıkarılması oldukça önemlidir.
Çocuklarda en sık görülen lösemi belirtileri:
Ciltte solgunluk
İştahsızlık ve kilo kaybı
Uzun süren enfeksiyonlar ve ateş
Vücutta morluklar ve bezeler
Karın bölgesinde şişlik
Kas ve kemik ağrıları
Lösemi şüphesi veya risk faktörleri söz konusu olduğunda, uzman bir hekime başvurmak ve gerekli tetkikleri yaptırmak hayati önem taşır.
Anadolu Sağlık Merkezi Uzman Hekimleri
Bilim ve Sağlık Haber Ajansı (BSHA)
